2014 yılında yapılan bağımsızlık referandumundan 8 yıl sonra İskoçya’da yeni bir oylama için sesler yükseliyor. İskoçya Başbakanı Nicole Sturgeon, ülkenin Birleşik Krallık’tan bağımsızlığını amaçlayan referandum için kampanya başlatacağını açıkladı. Muhafazakar Parti’nin iktidarda olduğu İngiliz Hükümeti ise İskoçya’nın 2023 yılının ekim ayında bir bağımsızlık referandumu düzenlemesine karşı çıkıyor. Bu hafta Birleşik Krallık yüksek mahkemesi, İskoç hükümetinin Londra’nın rızası olmadan bir referandum düzenlemek için yasal yetkiye sahip olduğu yönündeki iddialarını görüşecek. İskoç Ulusal Partisi’ne liderlik eden Başbakan Nicola Sturgeon, Edinburgh merkezli hükümetin referandum için Yüksek Mahkeme’de açılan davayı kaybetmesi durumunda bile oylamanın yapılacağını ifade ediyor. Oylamanın nasıl yapılacağı hakkında bir beyanat vermeyen Sturgeon, “Eğer mahkemeler bir referandumu engellerse, davamızı bir seçimde halka arz ederiz ya da İskoç demokrasisinden vazgeçeriz” diye belirtiyor. Başbakan Sturgeon, bağımsızlığın ardından yeni para birimine geçiş ve yeni merkez bankasının kurulması gibi konuları kapsayan bir makale yayınlayacağını da dile getiriyor. İNGİLTERE VE İSKOÇYA NE ZAMAN BİRLEŞTİ? İskoçya ve İngiltere, Birleşik Krallık adı altında 300 yıldan uzun bir süredir birliklerini devam ettiriyor. İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth 1603 yılında hayatını kaybedince taht sırası kuzeni İskoçya Kralı VI. James’e geçti. James Londra’ya taşınarak I. James olarak İngiltere Kralı oldu. İskoçya ve İngiltere aynı kralı paylaşsalar da, her biri kendi parlamentosuna sahip, politik olarak ayrı iki krallıktı. Sonraki yüzyılda, onları tek bir ulusta birleştirmeye yönelik birkaç başarısız girişim oldu. Ancak 1707’de İngiltere ve İskoçya, Kraliçe Anne yönetiminde “Büyük Britanya” adı altında birleşti. İskoçya Başbakanı Nicole Sturgeon, 2023 yılının ekim ayında bağımsızlık referandumu yapmak istediklerini söylüyor. Fotoğraf: Reuters İskoçya’daki Dundee Üniversitesi’nde tarihi profesörü ve ‘The Scots and the Union: Then and Now’ kitabının yazarı Christopher A. Whatley, bu birliğin birkaç nedeni olduğunu söylüyor. Bir nedeninin, İskoçya’nın; İngiltere, Portekiz ve İspanya gibi Amerika kıtasında bir sömürge imparatorluğu kurmaya çalıştıktan sonra borç içinde kalması olduğunu söyleyen Whatley “İskoçya’nın denizaşırı pazarlara girebilmesi için İngiltere gibi güçlü bir figüre ihtiyacı vardı” diyor. Bir diğer neden ise İngiltere’yi ilgilendiriyordu… İngiltere, İskoçya ile birleşmezse, İskoçya’nın İspanya Veraset Savaşı’nda Fransa ile ittifak yapıp İngiltere’ye karşı taraf olabileceği endişesini taşıyordu. Böylece 1707’de İngiltere, İskoçya’ya borçlarını ödemesi için para vermeyi kabul etti ve her iki ülkenin parlamentosu da bir ulus olmak için Birlik Yasası’nı onayladı. KENDİ PARLAMENTOSU VE HÜKÜMETİ VAR İskoçya 1999’dan beri kendi parlamentosuna ve hükümetine sahip. İskoçya parlamentosu İskoçya için sağlık, eğitim gibi birçok konuda kararlar verebiliyor. Londra’daki Birleşik Krallık çapındaki hükümet, savunma ve maliye politikası gibi konuları kontrol ediyor. İskoç seçmenler, 2014 referandumunda bağımsızlığı yüzde 55 ila yüzde 45 oranında reddetti. Sturgeon hükümeti, Birleşik Krallık’ın Avrupa Birliği’nden ayrılmasının ve koronavirüs pandemisinin siyaseti ve ekonomiyi alt üst ettiğini söylüyor. Sturgeon, 2014’ten bu yana işlerin çok değiştiğini bağımsızlık davasını yeniden gözden geçirme zamanının geldiğini savunuyor. İngiliz seçmenler 2016 referandumunda Birleşik Krallık’ın Avrupa Birliği’nden ayrılma referandumu olan Brexit’i az farkla onayladılar ancak İskoçya halkı Brexit oylamasında genel olarak oyunu AB’de kalmaktan yana kullandı. Sturgeon’ın başkanlık ettiği İskoç Ulusal Partisi, İskoç Yeşiller Partisi ile birlikte İskoç parlamentosunda bağımsızlık yanlısı çoğunluğu oluşturuyor. Anketler, İskoçya’nın bağımsızlık konusunda neredeyse eşit bir şekilde bölünmüş olduğunu gösteriyor. İngiltere ise İskoçya’nın bağımsızlığına karşı. İngiliz politikacı Alistair Darling, anketlerin İskoçların çoğunluğunun yakın zamanda referandum istemediğini gösterdiğini söylüyor. Kaynaklar: ABC News, BBC, History.com
Kaynak: Web Özel
