“Bu savaş Ermenistan Silahlı Kuvvetleri yerleşim yerlerimizi, askeri mevzilerimizi ateş altına aldı. Azerbaycan Ordusu halihazırda düşmanın askeri hedeflerine darbeler indiriyor. Biz hak yolundayız. Bizim işimiz hak işidir. Biz zafer kazanacağız!” 27 Eylül 2020’de her şey işte böyle başladı. Ermenistan Ordusu’nun sivillere yönelik saldırılarının giderek artması ve temas hattındaki köylerin ağır silahlarla ateşe tutulması bardağı taşıran son damla oldu. Azerbaycan Ordusu, Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in emriyle tüm cephelerde taarruza geçti. Aliyev’in liderliğinde ordu ve halk demir yumruk gibi birleşti. Askerlik çağındakiler cephede canlarını feda etmeye, anneler evlatlarını şehit vermeye hazırdı. Çünkü Karabağ onur meselesiydi, “vatan” demekti. 1 hafta içinde ilk şehir Cebrayıl kurtarıldı. 5 gün sonra Şuşa yolunun üzerindeki Hadrut kasabası, 17 Ekim’de Füzuli şehri, daha sonra tarihi Hudaferin Köprüsü, 20 Ekim’de Zengilan, 5 gün sonra Gubadlı şehri işgalcilerden tamamen temizlendi. Sırada Karabağ’ın incisi Şuşa vardı. Azerbaycan Cumhurbaşkanı, müjdeyi 8 Kasım’da duyurdu: “Şuşa sen özgürsün” Ermenistan diz çöktü. Azerbaycan ordusu yalnızca 44 gün içerisinde yıllar süren vatan hasretine son verdi. 5 şehir, 4 kasaba ve 286 köy işgalden kurtarıldı. Ağdam, Kelbecer ve Laçın şehirleri tek bir kurşun atılmadan, tek bir şehit verilmeden Azerbaycan’a iade edildi. Destansı muharebede 2 bin 908 şehit verildi. 44 gün süren savaş boyunca Azerbaycan halkı yalnız değildi. Türkiye ilk günden zaferin kazanıldığı son ana kadar kardeş ülkeye desteğini hiç eksik etmedi. Şuşa zaferinin ardından hezimeti kabul etmek zorunda kalan Ermenistan, Kasım 2020’de Azerbaycan ve Rusya ile savaşı bitiren üçlü bildiriyi imzaladı. Bu yenilginin kabul edildiğinin belgesiydi. Ancak barış anlaşmasını geciktirmek için her yolu deneyen Paşinyan yönetimi provokasyonlara da son vermedi. Ermeni güçleri, Azerbaycan Ordusu’nun mevzilerine sistematik şekilde ateş açıyor, arazilere mayın döşemeye devam ediyordu. 19 Eylül 2023’te Karabağ’da anayasal yapıyı yeniden tesis etmek için antiterör operasyonu başlatıldı. Bu kez zafer 24 saatte geldi. Yasa dışı Ermeni güçler silah bırakmak zorunda kaldı. Karabağ’da işgal rejimi kuran sözde Ermeni yönetimi kendini feshetti. İşgalcilerin bir zamanlar ‘başkent’ olarak gördüğü Hankendi ile Hocalı, Hocavend ve Ağdere şehirleri Azerbaycan’ın kontrolüne geçti. Ülkenin genelinde egemenlik ve anayasal düzen tam olarak sağlanmış oldu. 204 şehit verilen operasyonun ardından, 2020’de imzalanan üçlü bildiri gereği Karabağ’a geçici olarak konuşlandırılan ‘Rus Barış Gücü’ normalde belirlenen süreden önce aşamalı şekilde bölgeyi terk etti. Sırada barış anlaşmasının imzalanması var. Aliyev, Ermenistan’la yürütülen müzakerelerde metnin yaklaşık yüzde 80’i üzerinde anlaşmaya varıldığını söyledi. Ancak Erivan yönetimi süreci geciktirmeye çalışıyor. İntikamcı eğilimler sürüyor. Ermenistan Başbakanı’nın söylemleri ve eylemleri birbirleriyle örtüşmüyor. Fransa başta olmak üzere Batılı ülkeler de Ermenistan’a silah ve mühimmat desteklerini sürdürüyor. Karabağ otuz yıllık işgal sonrası büyük bir değişim içinde. Azerbaycan, işgalden kurtarılan bölgeyi yeniden imar ediyor. Ermenilerin yakıp yıktığı ve enkaza çevirdiği yerlerde “akıllı şehir ve köy” konseptli yerleşim birimleri kuruluyor. Havalimanları ve yollar inşa ediliyor. Tarım alanları oluşturuluyor. Azerbaycanlılar gururla atalarının topraklarına dönüyor.
